El-Cami' Beyne'l-'İlm Ve'l-'Amel En-Nafi' Fi Eş-Şınaa'ti'l-Hiyel

[OLAĞANÜSTÜ ARAÇ YAPIMI ÜZERİNE BİLİM VE TEKNİK ARASINDA YARARLI BİR TELİF]

[OLAĞANÜSTÜ MEKANİK ARAÇLARIN BİLGİSİ HAKKINDA KİTAP.]

Orijinal şömizli bez cildinde.

İçindekiler:

ÖNSÖZ

GİRİŞ

El-Cezerî'nin Yaşam Öyküsü

Ana Hatları ile Diyarbakır Tarihi

Artuklular Döneminde Diyarbakır

Diyarbakır'ın Adları Üzerine

El-Cezerî Üzerine Yapılan Çalışmalar

El-Cezerî'nin Eserinin Bilinen Yazmaları

KONUNUN TARİHİ SERİMİ

Hava ve Boşluk

Yunan Dünyasında Hava ve Boşluk Üzerindeki Çalışmalar

Ctesibios

Bizans'lı Philon

Sifon

İki Çeşit Sıvıyı Ayrı Ayrı veya Birlikte Dökebilen İbrik

İskenderiye'li Heron

Heron'un Su İçen Geyik Örneği

İçindeki İki Çeşit Sıvıyı Ayrı Ayrı veya Birlikte Akıtabilen İbrik

Yunan Çağında Kaleme Alınmış Eserlerin Arapça Çevirileri

İslâm Dünyası'ndaki Çalışmalar

Benû Musâ Kardeşler

İçine Çeşitli Sıvılar Doldurulan ve Bir Musluktan Sıvıların Karışmadan Akabildiği İbrik

El-Fârâbî

12. Yüzyıl, El-Cezerî Dönemi

İçine Su ve Değişik Renklerde Şarap Doldurulan ve Bunları Ayrı Ayrı Akıtabilen İbrik

Sıcak, Soğuk ve Ilık Su Akıtan İbrik

Tavus Kuşlu İbrik

Hükümdarın Abdest Alması İçin Otomatik Olarak Su Akıtan Büyük Pirinç Bir İbrik

Denge

Yunan Çağındaki Çalışmalar

Archimedes

Heron

İslâm Dünyası'ndaki Çalışmalar

El-Hâzinî

Selçuklular Dönemi

El-Cezerî

Kefe

Fıskiyeler

El-Cezerî

İki Kefeli Fıskiye

Dört Çıkışlı İki Kefeli Fıskiye

İki Şamandıralı Fıskiye

Dört Çıkışlı İki Şamandıralı İki Fıskiye

Tarcaharlı Fıskiye

İki Kefeli Fıskiye

Otomatlar

Yunan Döneminde Otomasyon Çalışmaları

İnsanları Hayrete Düşüren ve Eğlendiren Araçlar

Roma Döneminde Otomasyon Çalışmaları

İslâm Dünyası'nda Otomasyon Çalışmaları

El-Cezerî

Kime İçki Verileceğine Karar Veren Kadeh

Kime İçki Verileceğine Karar Veren Kadeh

Bir Partide Kimin İçki İçeceğine Karar Veren Bir Otomat

Kayık Kap

Diz Çökmüş, Sağ Elinde Bir Kadeh, Sol Elinde Nilüfer Tutan Bir Soytarı

On Yaşlarında Görünen, Sağ Elinde Bir Kadeh, Sol Elinde İse Gümüş Bir Balık Tutan Çocuk

Sağ Elinde Gümüş Bir Kadeh, Sol Elinde Şişe Tutarak Ayakta İçki İçen Figür

Birbirlerine Şarap İkram Eden İki Şeyh.

Aralıklarla Dolaptan Çıkan ve Şarap Kadehi Sunan Cariye

Abdest Almak İçin Kullanılan Tavuskuşlu Leğen

Abdest Almak İçin Düzenlenmiş Bir Otomat

Abdest Almak İçin Su Döken Çocuk

Kan Alma Tekneleri

El-Cezerî

Alınan Kan Miktarının Öğrenilebildiği Kan Teknesi

İki Kâtipli Kan Alma Teknesi

Toplanan Kan Miktarının Öğrenilebildiği Hesapçı Teknesi

Hisarlı Kan Alma Teknesi

Su Saatleriyle Birlikte Gelişen Otomasyon Çalışmaları

Saatler

Antik Yunan'daki Çalışmalar

Parastatik Saatler

Anoforik Saatler

Zodiak Saatleri LXN

Otomasyon Çalışmalarına Bağlı Gelişmeler

Bizans Dönemindeki Çalışmalar

İslâm Dünyası'ndaki Çalışmalar

Archimedes'in Saati.

El-Hârezmî

Rıdvan

Çin'de Saat Yapımı Üzerindeki Çalışmalar

El-Cezeri

Güneş Saatlerini Bildiren Su Saati

Davulcu Su Saati

Kayık Su Saati

Fil Su Saati

Eşit Saatlerin Geçişinin Öğrenilebildiği Tavuskuşlu Su Saati

Bardak Su Saati

Mumlu Saatler

Kılıç Tutan Çocuğun Mumlu Saati

Mumlu Saat

Mumlu Saat

Kapılı Mumlu Saat

Suyu Yukarı Çıkarmakta Kullanılan Araçlar

Kovalar

Tulumbalar

Archimedes'in Burgusu

Su Tekerlekleri

Yeldeğirmenleri

Suyu Yukarı Çıkarmak İçin El-Cezerî'nin İnşa Ettiği Araçlar

Bir Kuyu veya Gölden Suyu Yukarı Çıkarmak İçin İnşa Edilen Bir Araç

Suyu Yukarı Çıkarmak İçin Kullanılan Başka Bir Araç

Hayvan Gücünden Yararlanılarak Suyu Yukarı Çıkartan Araç

Akar Suları Yukarı Çıkarmakta Kullanılan Araçlar

Suyu 20 Arşın Yükseğe Çıkartan Araç

Saray Kapısı

ESERİN TÜRKÇEYE ÇEVİRİSİ

Kategori I Bölüm 1, Güneş saatlerinin geçişini bildiren su saati

Kategori I Bölüm 2, Güneş saatlerinin geçişini bildiren davulcu su saati

Kategori I Bölüm 3, Kayık su saati

Kategori I Bölüm 4, Eşit saatlerin geçişini bildiren fil su saati

Kategori I Bölüm 5, Eşit saatlerin geçişi ve onların bölümlerinin öğrenilebildiği bardak su saati

Kategori I Bölüm 6, Eşit saatlerin geçişinin öğrenilebildiği tavuskuşlu su saati

Kategori I Bölüm 7, Eşit saatlerin geçişinin öğrenildiği kılıçlı adamın mumlu saati

Kategori I Bölüm 8, Eşit saatlerin geçişinin bilinmesi ve bir mum aracılığı ile saatlerin bölümü

Kategori I Bölüm 9, Eşit saatlerin geçişinin öğrenilebildiği mum saati

Kategori I Bölüm 10, Eşit saatlerin geçişinin öğrenilebildiği kapılı mum saati

Kategori II Bölüm 1, İçkili partilerde kime içki verileceğine karar veren bir kadeh

Kategori II Bölüm 2, Partilerde kime içki verileceğine karar veren bir kadeh

Kategori II Bölüm 3, Bir partide kimin içki içeceğine karar veren bir araç

Kategori II Bölüm 4, Bir içki partisi boyunca bir havuz üzerinde yüzen kayık biçimindeki kap

Kategori II Bölüm 5, İçine su ve farklı renkte şarap boşaltılan, içkili partilerde kullanılan ibrik

Kategori II Bölüm 6, Kralın artığını, yani kadehinin dibinde kalan şarabı içen bir soytarı

Kategori II Bölüm 7, Bir balık ve krala şarap sunacağı bir kadehi tutmuş, ayakta duran bir saki

Kategori II Bölüm 8, Bir kadeh ve şişe tutan bir adam

Kategori II Bölüm 9, Birbirlerinin kadehine şarap doldurup içen iki şeyh

Kategori II Bölüm 10, Fasılalarla dolaptan çıkan ve şarap dolu bir kadehi sunan bir cariye

Kategori III Bölüm 1, Sıcak, soğuk ve ılık su akıtan bir ibrik

Kategori III Bölüm 2, Uşağın hükümdarın önündeki güzel bir kaide üstüne yerleştirilmiş leğenin yanına koyduğu bir ibrik

Kategori III Bölüm 3, Abdest almak için efendinin eline su döken bir çocuk

Kategori III Bölüm 4, Abdest almak için gagasından su akıtan tavuskuşu

Kategori III Bölüm 5, İçine aktığı kanın miktarının öğrenildiği keşişli tekne

Kategori III Bölüm 6, İçindeki kan miktarının belirlenebildiği iki kâtibli kan alma teknesi

Kategori III Bölüm 7, Toplanan kan miktarının belirlenebildiği hesapçı teknesi

Kategori III Bölüm 8, Toplanan kan miktarının belirlenebildiği hisarlı tekne

Kategori III Bölüm 9, El yıkamak için kullanılan tavuskuşlu leğen

Kategori III Bölüm 10, Çocuklu leğen.

Kategori IV Bölüm 1, İki kefeli fıskiye

Kategori IV Bölüm 2, İki kefesi ve dört çıkış delikli borusu olan iki fıskiye

Kategori IV Bölüm 3, İki şamandıralı değişken fıskiye

Kategori IV Bölüm 4, İki şamandıralı fıskiye

Kategori IV Bölüm 5, Belirli aralıklarla şekil değiştiren tarcaharlı fıskiye

Kategori IV Bölüm 6, Belli aralıklarla değişen iki kefeli fıskiye

Kategori IV Bölüm 7, İki küreli, sürekli çalan bir flüt, biri durduğunda diğeri borusunu üfleyen iki borazancı için araç

Kategori IV Bölüm 8, İki kefeli sürekli flüt için bir araç

Kategori IV Bölüm 9, Sürekli çalan bir flüt için terazili araç

Kategori IV Bölüm 10, Sürekli çalan bir flüt için iki şamandıralı araç

Kategori V Bölüm 1, Kolu döndüren bir hayvan yardımıyla bir gölden suyu yukarı çıkaran araç

Kategori V Bölüm 2, Bir gölden veya bir kuyudan suyu yukarı çıkaran araç

Kategori V Bölüm 3, Merkezinde delik sütun bulunan bir kuyu

Kategori V Bölüm 4, Bir gölden suyu yukarı çıkaran bir araç

Kategori V Bölüm 5, Bir tekerlek aracılığı ile akan bir sudan suyu 20 zira’ yukarı kaldıran bir araç

Kategori VI Bölüm 1, Amid kentinde kral sarayı için dökme pirinçten yapılmış bir kapı

Kategori VI Bölüm 2, Küre üzerinde bulunan, konumları bilinmeyen üç noktanın merkez noktası bu araç yardımı ile dakik olarak saptanabilir; düzlem üzerinde bulunup, ancak bir doğru üzerinde bulunmama koşuluyla; kullanılan dar, geniş ve diğer açılar da onunla ölçülebilir

Kategori VI Bölüm 3, Alfabedeki harflerin onikisinin yardımıyla bir sandığı kilitlemek için düzenlenmiş bir kilit

Kategori VI Bölüm 4, Dört sürgüden oluşan kilit

Kategori VI Bölüm 5, Eşit bir saatlik süreyi uyaran güzel bir kayık

TEKNİK AÇIKLAMALAR

Kategori I Bölüm 1, Hisarlı su saati

Kategori I Bölüm 2, Davulcu su saati

Kategori I Bölüm 3, Kayık su saati

Kategori I Bölüm 4, Fil su saati

Kategori I Bölüm 5, Bardak su saati

Kategori I Bölüm 6, Tavus kuşlu su saati

Kategori I Bölüm 7, Mumlu saat

Kategori I Bölüm 8, Mumlu saat

Kategori I Bölüm 9, Mumlu saat

Kategori I Bölüm 10. Mumlu saat

Kategori II Bölüm 1, İçkili partilerde kime içki verileceğine karar veren kadeh

Kategori II Bölüm 2, Partilerde kime içki verileceğine karar veren kadeh

Kategori II Bölüm 3, Bir partide kimin içki içeceğine karar veren bir araç

Kategori II Bölüm 4, Bir içki partisi boyunca bir havuz üzerinde yüzen kayık biçimindeki kap

Kategori II Bölüm 5; İçine su ve farklı renkte şarap boşaltılan, içkili partilerde kullanılan şarap ibriği.

Kategori II Bölüm 6, Soytarı Otomatı

Kategori II Bölüm 7, Bir elinde balık, diğer elinde kadeh tutan otomat

Kategori II Bölüm 8, Elindeki kadehe şarap doldurup içen otomat

Kategori II Bölüm 9, Birbirine içki ikram eden iki şeyh

Kategori II Bölüm 10, Dolaptan çıkıp hükümdara şarap sunan cariye

Kategori III Bölüm 1, Sıcak, soğuk ve ılık su akıtan bir ibrik

Kategori III Bölüm 2, Uşağın hükümdarın önündeki güzel bir kaide üstüne yerleştirilmiş leğenin yanına koyduğu bir ibrik

Kategori III Bölüm 3, Abdest almak için efendisinin eline su döken bir çocuk

Kategori III Bölüm 4, Abdest alınması için gagasından su akıtan tavus kuşu

Kategori III Bölüm 5, İçine aktığı kanın miktarının öğrenildiği keşişli tekne

Kategori III Bölüm 6, İçine akıtılan kan miktarının belirlenebildiği iki kâtibli kan alma teknesi

Kategori III Bölüm 7, Toplanan kan miktarının belirlenebildiği hesapçı teknesi

Kategori III Bölüm 8, Toplanan kan miktarının belirlenebildiği hisarlı tekne

Kategori III Bölüm 9, El yıkamak için kullanılan tavus kuşlu leğen

Kategori III Bölüm 10, Çocuklu leğen

Kategori IV Bölüm 1, İki kefeli fıskiye

Kategori IV Bölüm 2, İki kefesi ve dört çıkış delikli borusu olan iki fıskiye

Kategori IV Bölüm 3, İki şamandıralı değişken fıskiye

Kategori IV Bölüm 4, İki şamandıralı fıskiye

Kategori IV Bölüm 5, Tarcaharlı fıskiye

Kategori IV Bölüm 6, İki kefeli fıskiye

Kategori V

Kategori V Bölüm 1, Bir gölden suyu yukarı çıkaran araç

Kategori V Bölüm 2, Bir gölden veya bir kuyudan suyu çıkaran araç

Kategori V Bölüm 3, Hayvan gücünden yararlanarak kuyudan suyu yukarı çıkaran araç

Kategori V Bölüm 4, Bir gölden suyu yukarı çıkaran araç

Kategori V Bölüm 5, Bir tekerlek aracılığı ile akan bir sudan suyu 20 zira' yukarı çıkaran bir araç

Kategori VI Bölüm 1, Saray kapısı

KAYNAKÇA

DİZİN