1894 Yılında Meydana Gelen Büyük Depreme Ait Anonim Bir Günlük

Belediyemiz bünyesinde yer alan Üsküdar Araştırmalar Merkezi için Üsküdar'la ilgili belge, fotoğraf ve eserlerin her zaman izini sürerken bundan iki yıl kadar önce karşılaştığım ve belediyemizin arşivine kazandırdığım bir yazma ilginç bir keşif olmuştu. Orta boy bir deftere günlük biçiminde tutulmuş olan notlardan oluşan bu yazma, 1894 Büyük İstanbul Depremi hakkında ayrıntılı bir rapordur. Bu tür bilinen tek rapor 4-5 sayfalık Atinalı, Atina Rasathanesi Müdürü D. Eginitis'in 15 Ağustos 1894 tarihinde teferruatlı bir şekilde Fransızca olarak hazırlattığı ve Bogos Efendi vasıtasıyla tercüme edilerek 20 Ağustos 1894'de Sultan II. Abdülhamid'e takdim edilmiş rapordur. Sunduğumuz bu rapor ise müellifinin kim olduğu tesbit edilememesine rağmen Uzman bir elden çıktığı ve içerden bir bakışla yazıldığına istinaden Osmanlı teb'asına ait bir şahsiyet tarafından tutulduğu anlaşılan hayli muhtevalı, kapsamlı bir başka rapordur.

Eserden 1894 depreminin oluşundan itibaren bütün yurtta hissedilen artçı şoklar ve sonuçlarının yanı sıra depremin İstanbul'da meydana getirdiği hasar ve kayıplar ile yurtiçinde ve yurtdışında toplanan yardımlar ayrıntılı olarak verilmektedir.

Eser, uzun zaman diliminde Dr. Sıddık Çalık tarafından günümüz harflerine aktarıldı ve aynı zamanda kısmen sadeleştirilmiş metin haline getirildi. Orijinal Osmanlıca metin ise kitap da araştırmacılar için kaynak olması açısından aynen verdik. (Editör'ün yazısından)

Orijinal karton kapağında.